Federale begroting | "Ik zeg: Goede reis, SPD!"
Deze week begint de Bondsdag met de beraadslagingen over de begroting voor 2025…
Eindelijk.
Waarom? Hadden de zaken na de federale verkiezingen en de vorming van een regering sneller kunnen verlopen?
Ja, natuurlijk hebben we weken verloren door het uitstelgedrag van de federale minister van Financiën. De federale begroting had eigenlijk deze week al goedgekeurd kunnen worden. Maar nu vindt de eerste lezing plaats in juli, en wordt de begroting pas in september aangenomen.
Met welke gevolgen?
Dat we negen maanden per jaar slechts een voorlopig begrotingsbeheer hebben. Het is vergelijkbaar met een bevriezing van de begroting. Dit betekent dat alleen wettelijke uitkeringen worden gefinancierd. Nieuwe, dringend noodzakelijke extra investeringen kunnen niet worden geïnitieerd, en vrijwillige uitkeringen aan verenigingen, clubs en derden die gebonden zijn aan een goedgekeurde begroting, vallen onder een budgettair voorbehoud of worden volledig opgeschort. Dit is een andere manier om te bezuinigen.
Denk je dat hier een berekening achter zit?
Een voorlopige begroting, vooral een die negen maanden duurt, is de droom van elke minister van Financiën. Dit zou aanzienlijke besparingen mogelijk maken. Maar het verhindert ook dat dringend noodzakelijke investeringen op schema komen. Het echte obstakel voor groei en investeringen is daarom Lars Klingbeil.
Als we kijken naar de gigantische militaire uitgaven in de komende jaren – gaan we dan richting een militair budget en een oorlogseconomie?
Dat is in ieder geval de uitgesproken intentie wat betreft oorlogsgereedheid. Het huidige budget bedraagt al 96 miljard euro. Er wordt jaarlijks ruim 200 miljard euro geïnvesteerd in bewapening , met extra middelen voor de ombouw van infrastructuur voor militair gebruik. Dat is volkomen onrealistisch en krankzinnig.
Wat betekent onrealistisch?
Om dit te financieren, zullen andere investeringen en sociale uitkeringen massaal moeten worden verlaagd. De schuldenrem is voor wapens opgeheven, maar de EU-normen staan slechts een beperkte schuld toe. Dit zal verwoestende sociale gevolgen hebben. Je ziet dit al in het coalitiebesluit over de elektriciteitsbelasting . Die zou voor iedereen worden verlaagd, maar geldt nu alleen nog voor de grootschalige industrie. Kleine bedrijven en particulieren blijven met lege handen achter. En de rechtvaardiging is: het geld van de federale overheid is niet genoeg. De zogenaamde sociaaldemocraat Klingbeil acht een sociale façade blijkbaar niet eens meer nodig.
Nu wordt er niet alleen enorm veel uitgegeven aan bewapening, maar is er ook een groot investeringsprogramma voor infrastructuur.
De begroting zou dit jaar 115 miljard euro moeten toewijzen. Maar dat is slechts een beleidsaankondiging. Hoewel het een aanzienlijke verhoging is ten opzichte van eerdere begrotingen, betwijfel ik of het dit jaar überhaupt goed kan worden uitgevoerd.
Waarom?
Omdat het niet zo snel gaat, omdat er op federaal niveau onvoldoende planningstijd is. Noch bij Deutsche Bahn, noch bij de aanleg van wegen. De situatie is anders voor de deelstaten en gemeenten, die feitelijk 70 procent van de investeringen in Duitsland voor hun rekening nemen. Zij hebben vaak al projecten afgerond. Daarom was het logischer geweest om een veel groter deel dan 100 miljard euro van de 500 miljard euro aan leningen uit het speciale fonds aan de deelstaten en gemeenten te schenken.
100 miljard is geen klein bedrag.
Over elf jaar is dat € 9,1 miljard per jaar, verdeeld over de 16 deelstaten, afhankelijk van hun omvang. Dit plaatst het cijfer in perspectief. Tegelijkertijd jaagt de federale overheid de staten geld uit de zakken met de hervorming van de vennootschapsbelasting. Dit resulteert in ruim € 60 miljard minder belastinginkomsten voor de jaren 2030 tot en met 2032, en meer dan de helft daarvan moet door de staten en gemeenten worden gedragen. Dit betekent dat de federale overheid een spel speelt tussen links en rechts. Dit is een naïeve berekening die niet klopt.
Bestaan er geen afspraken tussen de federale en deelstaatregeringen dat gemeenten gecompenseerd moeten worden voor het inkomstenverlies?
Je moet dit goed bekijken. Het stelsel van vennootschapsbelasting kent twee fasen. De zogenaamde investeringsstimulans met hogere afschrijvingen voor bedrijven. Dit betekent dat gemeenten in 2029 zo'n € 13,5 miljard minder aan inkomsten- en vennootschapsbelasting ontvangen, en dit wordt gecompenseerd . Maar in de tweede fase wordt de vennootschapsbelasting voor bedrijven geleidelijk verlaagd, en wanneer de wet in 2032 volledig van kracht wordt, hebben we het over een jaarlijks inkomstenverlies van zo'n € 25 miljard. Dat betekent dat ze nu wat investeringscadeaus tentoonstellen, maar uiteindelijk geen extra investeringen zullen opleveren. Dat kan ik je garanderen.
Is dit ook de prijs voor de drastische verhoging van de militaire uitgaven?
Ja, we bewapenen ons kapot, maar aan de andere kant zorgen we er wel voor dat in veel gemeenten het licht uitvalt, om het zo maar te zeggen. Veel gemeenten zitten midden in een begrotingsconsolidatie – of, beter gezegd, in grote problemen! Bovendien hebben ze te kampen met schulden uit het verleden die ze nauwelijks kunnen betalen, zowel in Oost- als West-Duitsland.
Wordt er niet ook in volkomen verkeerde dingen geïnvesteerd? Naast de massale militaire opbouw bijvoorbeeld, de nieuwe gascentrales die minister van Economische Zaken Reiche gepland heeft.
Dit is volkomen overgepland en zou gefinancierd moeten worden via een heffing op consumenten. Bovendien is het schandalig dat de meeste van deze energiecentrales ten zuiden van de evenaar van Weißwurst gebouwd zouden moeten worden en niet waar de energieregio's liggen, bijvoorbeeld in Lausitz.
De staten zouden de miljarden aan investeringsfondsen alleen gebruiken voor extra projecten die nog niet gepland waren. Dit is teruggedraaid. Is dat niet goed voor de staten, omdat ze nu de vrije hand hebben?
Dit toont de realiteit aan. De staten en gemeenten verkeren financieel in zwaar weer. In dat opzicht begrijp ik het initiatief van de staten, dat de federale overheid nu overneemt. Toch is deze overeenkomst in strijd met de resolutie over het speciale fonds. Ze is niet houdbaar! Daarom was het beter geweest om de schuldenrem fundamenteel te hervormen. Met andere woorden: af te schaffen.
In het begrotingsdebat wekken CDU en CSU de indruk dat ze veel geld kunnen vrijmaken door te korten op het inkomen van de burgers. Wat is realistisch gezien het bestaansminimum?
Slechts een schijntje. Het debat over het burgerinkomen wordt gebruikt om sentimenten op te stoken , om het debat over vermogen en vermogen in dit land een andere richting te sturen. En het is niet alleen de CDU/CSU die hierin opvalt. Het klopt dat 72 procent van de verlichting van de belastingverlaging voor bedrijven door sociaaldemocraat Lars Klingbeil terechtkomt bij de rijkste 1 procent van de bevolking. Het gerenommeerde Duitse Instituut voor Economisch Onderzoek berekende dit onlangs in een verklaring. Stel je voor. Ik vind het schandalig dat de eerste actie van een SPD-minister van Financiën een verlaging van de vennootschapsbelasting was. Tijdens de verkiezingscampagne spraken ze nog over respect en rechtvaardigheid. Dit zal niet leiden tot een heropleving van de sociaaldemocratie. Ik kan alleen maar zeggen: goede reis!
nd-aktuell